گیربکس اتوماتیک at
گیربکس اتوماتیک at مخفف Automatic Transmission یا گیربکس خورشیدی و یکی از انواع گیربکس اتوماتیک است. این نوع گیربکس از اولین نمونه های کاربردی گیربکس اتومات در صنعت خودروسازی به شمار می رود که از ابتدای قرن بیستم میلادی در کشورهای صنعتی تولید گردیده است. عملکرد گیربکس اتوماتیک at بسیاردقیق بوده و در عین حال سادگی خاصی در طراحی دارد و نیاز به تعمیرات ساده تر و کمتری نسبت به مدلهای پیشرفته گیربکس اتومات دارد. به همین دلیل است که کماکان بسیاری از رانندگان کماکان تمای به استفاده از این مدل گیربکس دارند.
وضعیتهای دنده در گیربکس اتوماتیک at
مهمترین تفاوت گیربکس اتومات با گیربکس دستی حذف کلاچ و تعویض دنده به صورت خودکار است. اهرم دنده دیگر دنده های یک و دو و سه و… ندارد بلکه وضعیتهای خاص دیگری دارد که در ادامه به آن اشاره می کنیم. برای تعویض وضعیت اهرم دنده از انجا که پدال گاز وجود ندارد می بایست پدال ترمز را فشار دهید:
- وضعیت دنده پارک گیربکس اتوماتیک at: این وضعیت که در خودرو با حرف P نشان داده می شود برای حالتی است که می خواهد خودرو حرکتی انجام ندهد. در این وضعیت هنگامی که خودرو را پارک می کنید گیربکس قفل می شود و حرکت خودرو امکان پذیر نخواهد بود. به نوعی عملکرد ترمز دستی با وضعیت پارک در گیربکس اتوماتیک به انجام می رسد.
- وضعیت خلاص در گیربکس اتوماتیک at: وضعیت خلاص با حرف N نمایش داده می شود و به حالتی گفته می شود که هیچ دنده ای درگیر نیست و خودرو می تواند درجا کار کند. این حالت در برخی مواقع مورد استفاده قرار می گیرد مخصوصا در هنگام تعمیرات یا زمانی که می خواهد موتور گرم شود و یا دور موتور را چک کنید و…
- حالت دنده عقب در گیربکس اتوماتیک at: همان طور که از نام این وضعیت مشخص است هنگامی که قصد حرکت رو به عقب داشته باشید باید دنده در وضعیتی که با حرف R مشخص شده قرار گیرد.
- حالت حرکت نرمال در گیربکس اتوماتیک at: برای این وضعیت دنده را در حرف D قرار می دهیم. با فشار بر روی پدال گاز سرعت خودرو افزایش می یابد. همچنین دنده در گیربکس نیز به صورت خودکار تغییر کرده و نسبت دور مناسب در گیربکس اتوماتیک at معین می گردد.
- حالت دنده سنگین در گیربکس اتوماتیک at: برخی مواقع حرکت خودرو به نحوی است که فشار زیادی بر گیربکس اتوماتیک atوادر می اید. بدین منظور وضعیت دنده سنگین مشخص شده که با حرف L معرفی می گردد. در جاده های سربالایی یا سراشیبی های تند می توان از این وضعیت استفاده کرد.
- حالت دنده دستی در گیربکس اتوماتیک at: در برخی از گیربکسهای اتوماتیک این امکان مهیا شده که راننده در صورت تمایل از حالت دستی استفاده کند. در این شرایط باید اهرم دنده در مقابل حرف M قرار بگیرد.
قسمتهای مختلف گیربکس اتوماتیک at
گیربکس اتوماتیک at از بخشهای مختلفی تشکیل شده است. اجزای گیربکس اتوماتیک در مدل های مختلف فرق دارد اما سه بخش اساسی این گیربکس را می توان مبدل گشتاور و سیستم کنترل هیدرولیکی و مجموعه دنده سیاره ای دانست. این بخشها به ترتیب تشریح می گردند:
- مبدل گشتاور گیربکس اتوماتیک at: مبدل گشتاور یا تورک کانورتر بخشی است که وظیفه انتقال قدرت از موتور به گیربکس را بر عهده دارد. مبدل گشتاور خود از بخشهایی مانند پمپ استاتور و توربین تشکیل شده است. پمپ مسقیما نیروی خود را از موتور دریافت می کند و فشار روغن مورد نیاز را تامین می نماید. استاتور به وسیله فشار روغن ایجاد شده توربین را حرکت می دهد. قسمتهای اصلی مبدل گشتاور شامل کاور لاک آپ کلاچ توربین استاتور و پمپ می باشند.
- سیستم کنترل هیدرولیکی گیربکس اتوماتیک at: سیستم هیدرولیکی در گیربکس اتوماتیک at از پمپ روغن و شیربرقی ها و مجاری عبور روغن تشکیل شده است. این سیستم سرعت چرخش چرخ دنده ها را تنظیم می نماید.
- مجموعه دنده سیاره ای در گیربکس اتوماتیک at: عملکرد مکانیکی گیربکس اتوماتیک at وابسته به مجموعه دنده سیاره ای است که از چند چرخ دنده تشکیل شده که با اندازه های مختلف و با حرکت وضعی و انتقالی تنظیم نسبت دور مورد نظر را انجام داده وظیفه انتقال نیرو از موتور به چرخها را بر عهده دارند. مهمترین بخشهای این مجموعه شامل دنده خورشیدی، دنده های سیاره ای، کریر و دنده رینگی می باشد.
مزیتهای گیربکس اتوماتیک at
این نوع گیربکسها محبوبترین نوع گیربکس در بین رانندگان هستند. چرا که رانندگی راحت و بی دردسری داشته و نیاز به تعمیرات پیچیده ندارند. تعویض دنده در گیربکس اتوماتیک at بسیار نرم و بی سر و صدا انجام می شود. همچنین شروع حرکت نیز بدون تاخیر انجام می شود. همچنین به دلیل سادگی قطعات هزینه تعمیر گیربکس اتوماتیک at نسبت به انواع گیربکسهای اتومات پیشرفته تر مانند گیربکس اتوماتیک CVT و DCT کمتر خواهد بود.
معایب گیربکس اتوماتیک at
در کنار این مزایا می توان به محدودیتهای گیربکس اتوماتیک at نیز اشاره کرد که سبب شده کمپانی های سازنده گیربکس اتومات به سراغ طراحی انواع پیشرفته تر بروند. مهمترین معایب گیربکس اتوماتیک at را می توان به مصرف انرژی و مصرف سوخت بالاتر مربوط دانست. همچنین هزینه ساخت این نوع گیربکس به مراتب از گیربکسهای پیشرفته تر بیشتر است.
سرویسهای نگهداری گیربکس اتوماتیک at
گیربکس اتوماتیک at نیز مانند هر دستگاه پیچیده دیگری نیاز به یک سری اقدامات مراقبتی دارد که به این اقدامات سرویسهای نگهداری گیربکس اتوماتیک at گفته می شود. مهمترین این سرویسهای به شرح زیر هستند:
- تعویض روغن گیربکس اتوماتیک at: با توجه به فشار زیادی که محورهای چرخ دنده های سیاره ای و خورشیدی گیربکس اتوماتیک at وارد می آید وجود روغن با کیفیت جهت روانکاری این چرخ دنده ضروری خواهد بود. اما به مرور زمان کیفیت روغن کاهش می یابد. در انواع گیربکس خورشیدی مسافت خاصی برای تعویض دنده در نظر گرفته می شود که به طور معمول بین 30 تا 60 هزار کیلومتر در نظر گرفته می شود.
- تاثیر رینگ و لاستیک بر گیربکس اتوماتیک at: برخی رانندگاه تمایل دارند که رینگ و لاستیک خودرو خود را به شکل سلیقه ای تغییر دهند. استفاده از رینگ و لاستیک با اندازه های غیر متعارف می تواند با تغییر نسبت دور فشار مضاعفی را بر گیربکس اتوماتیک at وارد آورد. همچنین در صورتی که لاستیک خودرو میزان نباشد یا سایش داشته باشد نیز فشار زیادی بر گیربکس اتوماتیک at در درزا مدت وارد خواهد آورد.
- بازدید دوره ای گیربکس اتوماتیک at: در بازدید دوره ای موارد بسیاری مانند دمای گیربکس و کیفیت و سطح روغن گیربکس و همچنین لرزش و صدای غیر عادی آن مورد ارزیابی قرار می گیرد. بهتر است هر سه ماه یک بار برای بازدید دوره ای خودرو خود را تعمیرگاه اختصاصی گیربکس اتوماتیک at انتقال دهید تا بازدید توسط نیروهای با تجربه مجموعه پاورگیربکس انجام شود.
- پیگری علائم هشدار دهنده گیربکس اتوماتیک at: در صورتی که یکی از نشانه های هشدار دهنده را در گیربکس اتوماتیک at خود مشاهده کردید می بایست در اولین فرصت خودرو را به تعمیرگاه ببرید تا مورد عیب یابی دقیق قرار بگیرد. تاخیر در این مهم سبب خواهد شد که به صورت بالقوه گیربکس خودرو شما در معرض خرابی های بیشتر قرار بگیرد.
- رانندگی مناسب برای حفظ گیربکس اتوماتیک at: نحوه رانندگی شما قطعا در طول عمر قطعات مختلف گیربکس اتوماتیک at موثر خواهد بود. بدترین روش در رانندگی استفاده مکرر از پدال گاز و ترمز است. افزایش و کاهش ناگهانی سرعت خودرو باعث می شود که فشار زیادی بر گیربکس اتوماتیک at و سایر قطعات خودرو وارد آید. همچنین حرکت سریع در وضعیتهای دشوار مانند جاده هایی سربالایی یا وضعیتی که خودرو بار سنگین دارد می تواند فشار وارده بر گیربکس اتوماتیک at را افزایش دهد. بکسل کردن سایر خودروها نیز از جمله عواملی است که فشار بر گیربسک را افزایش می دهد و اگر ناچار به اینکار هستید با سرعت پایین حرکت نمایید.
برای آشنایی بیشتر مقاله گیربکس amt موضوع جذابی است.
نشانه های هشدار دهنده گیربکس اتوماتیک at
گیربکس اتوماتیک at همانطور که گفته شد از قطعات بسیاری تشکیل شده است که عملکرد این قطعات به یکدیگر وابسته است. برای اینکه کمتر نیاز به تعمیرات اساسی گیربکس داشته باشید باید هر خرابی کوچکی را بلافاصله تعمیر کنید. و برای پی بردن به خرابی های کوچک در گیربکس اتوماتیک at باید با نشانه های هشدار دهنده این گیربکس آشنایی داشته باشید. مهمترین نشانه های هشدار دهنده به شرح زیر هستند:
- زوزه کشیدن گیربکس اتوماتیک at: زوزه کشیدن به دلیل خرابی بلبرینگها یا سایش بیش از حد بین چرخ دنده ها رخ می دهد. نکته ای که سبب می شود زوزه کشیدن گیربکس اتوماتیک at خطر آفرین شود این نکته است که این ایراد به تدریج افزایش می یابد و بسیاری از رانندگان که به صدای خودرو خود عادت دارند متوجه ان نمی شوند. برای همین توصیه می شود که همواره به صدای گیربکس اتوماتیک at خود دقت داشته باشید تا کوچکترین تغییر آن را متوجه شوید.
- گاز هرز خوردن گیربکس اتوماتیک at: گاز هرز خوردن به کلاچ مربوط می شود. معمولا سایش بیش از حد آن سبب می شود که اتصال استاندارد ایجاد نشود و به اصطلاح خودرو گاز هرز بخورد.
- لرزش گیربکس اتوماتیک at: اگر یکی از چرخ دنده های گیربکس اتوماتیک at آنبالاس شود ممکن است منجر به لرزش در گیربکس شود. به طور کلی هر ایرادی که در گیربکس اتوماتیک at بوجود بیاید اگر به موقع نسبت به تعمیر آن اقدام نکنید می تواند به لرزش در گیربسک منتهی شود. وجود لرزش با توجه به اعمال گشتاورهای غیر استاندارد می تواند فشار بسیار زیادی را بر چرخ دنده های خورشیدی و سیاره ای گیربکس اتوماتیک at وارد اورد.
- دمای بیش از حد گیربکس اتوماتیک at: اگر روانکاری مناسبی در گیربکس انجام نشود و یا اینکه چرخ دنده ها دچار نامیزانی شده باشند و یا سیستم خنک کاری خودرو به درستی عمل نکند دمای گیربکس بیش از حد افزایش پیدا می کند و در نتیجه ضمن کاهش طول عمر روغن گیربکس فشاری بیش از حد استاندارد بر قطعات گیربکس اتوماتیک at وارد خواهد آمد.
- روشن شدن چراغ چک گیربکس اتوماتیک at: روشن شدن چراع چ یکی از نشانه های مشخص در گیربکس اتوماتیک at است که حتی اگر به شکل موقت باشد نیز می تواند نشانه خرابی در گیربکس باشد و بهتر است با عیب یابی دقیق ایراد را پیدا و رفع نمایید.
سوالات متداول در خصوص گیربکس اتوماتیک at
آیا انواع مختلف گیربکس اتوماتیک at نیاز به تعویض روغن دارند؟
در همه مدلهای گیربکس اتوماتیک at با توجه به استفاده از روغن می بایست در مسافت مشخص شده توسط کمپانی سازنده نسبت به تعویض روغن گیربکس اقدام شود. این مسافت به نحوه رانندگی و شرایط محیطی و همچنی کیفیت روغن مصرفی نیز وابسته خواهد بود.
سرویسهای مهم گیربکس اتوماتیک at را از کجا باید در دسترس داشته باشیم؟
معمولا مهمترین سرویسهای نگهداری از هر گیربکس اتوماتی در دفترچه راهنما و به صلاح دید کمپانی سازنده ذکر گردیده است. برای همین بهتر است حداقل یک بار دفترچه راهنمای خودرو خود را با دقت بخوانید تا از سرویسهای نگهداری گیربکس اتوماتیک at و سایر بخش های خودرو با خبر شوید.
خلاصی خود به خودی گیربکس اتوماتیک at به چه دلیلی رخ می دهد؟
عوامل مختلفی چنین نشانه ای را بدنبال خواهند داشت. خرابی ساعت گیربکس اتوماتیک at و یا کاهش کیفیت یا سطح روغن یا خرابی شیربرقی ها از جمله این دلایل هستند.
گیر کردن دنده در گیربکس اتوماتیک at چه معنایی می دهد؟
برخی مواقع اهرم دنده در وضعیت قبلی گیر می کند و نمی توانید به راحتی و مانند سابق نسبت به تعویض وضعیت دنده گیربکس اتوماتیک at خود اقدام کنید. در این مواقع بهتر است هر چه زودتر به تعمیرگاه تخصصی پاور گیربکس مراجعه کرده و از کارشناس بخواهید با دستگاه های پیشرفته گیربکس اتوماتیک at شما را مورد عیب یابی دقیق قرار بدهد.
گیر کردن دنده در وضعیت دنده پارک در گیربکس اتوماتیک at را چطور می توان برطرف کرد؟
در این مواقع ممکن است سیستم ترمز خودرو مشکل داشته باشد و ایراد از گیربکس اتوماتیک at نباشد همچنین ممکن است سیستم برقی خودرو ایرادی پیدا کرده باشد. اما گاهی نیز مشکل از تنظیمات گیربکس اتوماتیک at است. بهتر است با یک بار خاموش و روشن کردن خودرو ایراد را موقتا برطرف کرده برای انجام تعمیرات اساسی تر به تعمیرگاه مجاز مراجعه نمایید.
در چه مواقعی تعویض گیربکس اتوماتیک at از تعمیر آن به صرفه تر است؟
بسیاری از مواقع عنوان می شود که اگر هزینه تعمیر بیش از نیمی از هزینه تعویض باشد بهتر است گیربکس اتوماتیک at خود را تعویض نمایید. اما توصیه کارشناسی تر این است که از تعمیرکار بخواهید تا وضعیت گیربکس اتوماتیک at را بررسی کند. اگر خرابی ها به نحوی باشند که پس از تعمیر امکان داشته باشد گیربکس اتوماتیک at دوباره خراب شود بهتر است نسبت به تعویض آن اقدام کنید.
